Jak odkryto witaminę E

W roku 1922 Evans i Bishop dowiedli istnienia czynnika pokarmowego zapobiegającego bezpłodności u szczurów. Najpierw nazwano go witaminą E, a potem dla podkreślenia sposobu działania na organizm tokoferolem (tokos-rodzenie, phero, ol = alkoholowy charakter związku). W roku 1927 Evans i Burr uzyskali z kiełków pszenicy stężone koncentraty witaminy E. W 10 lat później wyodrębnili czysty a-tokoferol.




Budowa chemiczna witaminy E

Istnieje co najmniej osiem postaci witaminy E zwanych tokoferolami. Składają się zaledwie z trzech elementów: wodoru, tlenu, węgla (różnią się między sobą budową przestrzenną). Witamina E jest zbudowana z pierścienia chromanowego do którego dołączony jest izoprenowy łańcuch boczny. Wzór sumaryczny a-tokoferolu to C29H50O2. Łańcuch boczny we wszystkich tokoferolach jest taki sam (R=C15H31). Jego obecność jest niezbędna dla ich działania biologicznego.

a,b,g tokoferole różnią się między sobą jedynie liczbą i umiejscowieniem grup metylowych przy pierścieniu benzenowym.


Właściwości tokoferoli

Tokoferole to związki o właściwościach antyoksydacyjnych (tzw. przeciwutleniacze). Są oleistymi cieczami rozpuszczalnymi w tłuszczach i rozpuszczalnikach tłuszczowych ale nie rozpuszczalnymi w wodzie. Nie ulegają zmydlaniu, są dość oporne na działanie kwasów, ługów i wyższej temperatury. Czyste preparaty tokoferoli są wrażliwe na działanie tlenu, promieni ultrafioletowych oraz chemicznych środków utleniających. Estry tokoferoli są na te czynniki dość oporne, szczególnie na tlen. Ma to duże znaczenie praktyczne tym bardziej, że estryfikowanie tokoferoli niektórymi kwasami nie tylko nie zmniejsza ale niekiedy zwiększa działanie biologiczne tych witamin.Witamina E zawarta w naturalnych koncentratach np.: w oleju z kiełków pszenicy znosi ogrzewanie do 170°C przez trzy godziny również w obecności tlenu. W obecności naturalnych lub sztucznie dodawanych przeciwutleniaczy trwałość witaminy E jest większa. Podczas blauszowania i suszenia warzyw i owoców straty tokoferoli są duże. Zwykłe gotowanie nie niszczy ich wcale. Stosunkowo mało wiadomo na temat wchłaniania witaminy E. Wchłanianiu sprzyja żółć i obecność tłuszczów w pożywieniu. Najbardziej aktywny jest a-tokoferol gdyż wykazuje 100% wchłanialności w organizmie.